ถึงแม้ว่าเราจะดูแลช่องปากของเราได้ดีขนาดไหนก็ตาม แต่ยังไงเราก็จะสามารถพบแบคทีเรียภายในช่องปากของเราได้อยู่ดี ซึ่งเจ้าแบคทีเรียเหล่านี้แหละที่ทำให้เกิดคราบหินปูนในช่องปาก โดยเมื่อเรารับประทานอาหารหรือเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลผสมกับคาร์โบไฮเดรตและแบคทีเรียในอยู่ในช่องปากอยู่แล้ว จะทำให้เกิด “คราบพลัค” (Dental plaque) ขึ้นมา หากเราไม่กำจัดคราบพลัคที่เกิดขึ้นคราบเหล่านี้ก็จะฟอร์มตัวกลายเป็นคราบหินปูนตามมานั่นเอง ว่าแต่จะมีปัจจัยอะไรบ้างที่ส่งเสริมทำให้เกิดคราบหินปูนได้ง่ายขึ้น ติดตามได้ในบทความคราบหินปูนเกิดจากอะไรได้เลยค่ะ
คราบหินปูนคืออะไร?
หากไม่รีบจัดการคราบพลัค แร่ธาตุที่อยู่ในน้ำลายจะสะสมกับคราบพลัคทำให้เกิดไบโอฟิล์ม (biofilm) บนผิวฟัน ไบโอฟิล์มทำให้คราบพลัคเกิดการแข็งตัวขึ้นในระยะเวลาเพียง 24-72 ชั่วโมงเท่านั้น และนี่ก็เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดคราบหินปูนขึ้นมานั่นเอง ในขณะที่เราสามารถดูแลกำจัดคราบพลัคได้ด้วยตนเอง แต่ถ้าหากปล่อยไว้จนกลายเป็นคราบหินปูนเมื่อไหร่ ต้องให้หมอฟันจัดการเป็นเพียงทางออกเดียวเท่านั้น
คราบหินปูนมีลักษณะเป็นสีเหลืองหรือน้ำตาล คล้ายปูนเกาะแน่นอยู่บนผิวฟันโดยเฉพาะร่องเหงือกและบริเวณที่แปรงฟันไม่ถึง
คราบหินปูนเกิดจากอะไร?
การที่คราบหินปูนฟอร์มตัวขึ้นมาบนผิวฟันเกิดจากปัจจัยหลาย ๆ อย่างรวมกันทั้งอาหารที่แต่ละคนกินเข้าไป ระดับความเป็นกรดและความชื้นในช่องปากของคน ๆ นั้น และแบคทีเรียทั้งภายในและภายนอกช่องปากที่รับเข้ามา ส่วนสาเหตุหลัก ๆ ที่ทำให้เกิดคราบหินปูนได้ง่ายขึ้นได้แก่
1.การบริโภคอาหารหรือเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลสูง
ของโปรดของใครหลาย ๆ คน แต่อาจไม่เป็นมิตรกับสุขภาพฟันเท่าไหร่นัก ของหวานอย่างเช่น เค้ก ไอศครีม รวมถึงน้ำอัดลมที่มีน้ำตาลสูงด้วยเช่นกัน ล้วนแล้วแต่เป็นอาหารชั้นยอดของแบคทีเรียที่อยู่ในช่องปาก เมื่ออาหารอุดมสมบูรณ์ก็จะมีโอกาสทำให้เกิดคราบพลัค ไบโอฟิล์มและคราบฟินปูนได้ง่ายขึ้นตามมาด้วย
2.บริโภคอาหารที่มีคาร์โบไฮเดรตสูง
อาหารจำพวกคาร์โบไฮเดรต เช่น ขนมปัง ข้าวขาว พาสต้า มันฝรั่ง ขนมขบเคี้ยวต่าง ๆ เมื่อถูกผสมเข้ากับแร่ธาตุในน้ำลายและแบคทีเรียในช่องปากจะทำให้เกิดคราบพลัคตามมา สามารถลดโอกาสเกิดคราบพลัคได้โดยหากมื้อไหนเราทานอาหารที่มีคาร์โบไฮเดรตสูง การแปรงฟันจะช่วยลดการสะสมคราบพลัคลงได้
3.ขาดน้ำ
เมื่อเราทานน้ำน้อยจะทำให้เกิดอาการปากและในช่องปากแห้งตามไปด้วย เมื่อช่องปากแห้งน้ำ ปริมาณน้ำลายในช่องปากก็จะลดลง น้ำลายมีส่วนช่วยชะล้างเศษอาหารและคราบพลัคในช่องปาก และน้ำลายยังช่วยต่อสู้กับแบคทีเรียในช่องปากช่วยรักษาสุขภาพในช่องปากให้ดีอยู่เสมอได้อีกด้วย เพราะฉะนั้นการทานน้ำให้เพียงพอในแต่ละวันก็ช่วยลดโอกาสในการเกิดคราบหินปูนได้ด้วยนะ
4.การสูบบุหรี่
การสูบบุหรี่จะทำให้ปริมาณน้ำลายในช่องปากเปลี่ยนแปลง ส่งผลให้ปริมาณแบคทีเรียในช่องปากเพิ่มมากขึ้น แบคทีเรียที่ไปอยู่บนผิวฟันเมื่อรวมกับสิ่งต่าง ๆ ที่อยู่ในช่องปากจะทำให้เกิดการสะสมคราบพลัค เมื่อเราสูบบุหรี่เป็นประจำ สภาพแวดล้อมในช่องปากก็เหมาะสมที่จะทำให้เกิดคราบพลัคสะสมมากขึ้นทุกวันจนกลายเป็นคราบหินปูนในที่สุด
How To สังเกตคราบพลัคบนผิวฟันอย่างไร?
หินปูนเกิดจากการสะสมคราบพลัคอย่างยาวนานต่อเนื่อง เพื่อป้องกันการเกิดหินปูนจึงมีความจำเป็นอย่างมากที่พวกเราจะต้องรู้ว่าคราบพลัคจะมีลักษณะอย่างไร บางครั้งคราบพลัคอาจจะสังเกตได้ยาก ไม่มีสีจนไปถึงสีเหลืองอ่อนจาง ๆ วิธีการสำรวจคราบพลัคด้วยตัวเองได้อย่างง่าย ๆ โดยใช้เม็ดย้อมสีฟัน (Dental Disclosing Tablet) เป็นผลิตภัณฑ์ย้อมสีฟันเพื่อให้ง่ายแก่การบ่งบอกบริเวณที่มีคราบสกปรกบนผิวฟัน ช่วยทำให้เราสังเกตเห็นคราบพลัคได้ตั้งแต่เนิ่น ๆ เพื่อป้องกันการเกิดคราบหินปูนในอนาคต
ปล่อยคราบหินปูนไว้จะทำให้เกิดอะไรตามมา
- ทำให้เกิดปัญหาฟันผุ (Cavities) แบคทีเรียที่สะสมอยู่ในคราบพลัคจะผลิตกรดออกมา ส่งผลทำให้เกิดฟันผุกินเข้าไปในชั้นเคลือบฟัน ชั้นเนื้อฟัน จนเข้าไปถึงชั้นโพรงประสาทฟันและทำให้เกิดความเจ็บปวดอย่างรุนแรงได้
- เหงือกอักเสบ (Gingivitis) การสะสมคราบพลัคมาก ๆ และเป็นระยะเวลานานตามร่องเหงือกทำให้เหงือกเกิดการอักเสบตามมาได้
- ลมหายใจเหม็น คราบหินปูนเกิดจากความสกปรกในช่องปาก ซึ่งก็ส่งผลต่อเนื่องทำให้เรามีลมหายใจเหม็นตามมานั่นเอง
วิธีป้องกันไม่ให้เกิดคราบหินปูน
- ไปหาหมอฟันทุก ๆ 6 เดือน โดยการไปตรวจสุขภาพฟันและขูดหินปูน ผู้ใหญ่ที่ได้รับการดูแลช่องปากจากหมอฟันเป็นประจำจะมีความเสี่ยงที่จะเกิดปัญหาช่องปากน้อยกว่าคนที่ไม่ค่อยไปหาหมอฟัน
- เลือกยาสีฟันลดคราบพลัคที่มีส่วนผสมของฟลูออไรด์
- ใช้ไหมขัดฟันเป็นประจำหลังทานอาหาร การนำเศษอาหารที่ติดบริเวณซอกฟันออกช่วยป้องกันการเกิดคราบพลัคได้ อย่างน้อยใช้ไหมขัดฟันวันละครั้งก็ยังดีค่ะ
- ลดการสูบบุหรี่
- ใช้น้ำยาบ้วนปากเป็นประจำเพื่อลดการสะสมคราบพลัค
คราบหินปูนเกิดจากการสะสมของคราบพลัคเป็นระยะเวลานานจะกลายเป็นคราบหินปูนที่สามารถกำจัดออกได้ยาก ต้องไปหาหมอฟันเพื่อให้หมอฟันกำจัดคราบฟินปูนออกเท่านั้น หากเราดูแลสุขภาพช่องปากให้ดีอยู่เสมอ ดูแลกำจัดคราบพลัคที่เกิดขึ้น โอกาสในการเกิดคราบหินปูนก็จะน้อยลง สามารถยิ้มอย่างมั่นใจได้เต็มที่ทุกวัน GoWabi บอกต่อดีลดูแลสุขภาพช่องปากโดยคลินิกทันตกรรมชื่อดัง ตามไปดูกันเลยย
GoWabi ชี้เป้าแนะนำดีลตรวจสุขภาพช่องปากและขูดหินปูนจากร้านคลินิกทันตกรรมชื่อดัง คลิกที่รูปภาพได้เลย
อ้างอิง
https://www.goldenstatedentistry.com/blog/dental-tartar-calculus-causes-prevention-and-removal
https://crest.com/en-us/oral-care-tips/tartar-and-plaque/plaque-tartar-causes-prevention-removal
